13. Nawy Wenecji i Genui

CCF20141111_00026-001

Po bizantyjskim statku handlowym względnie współcześnie z jego ostatnim wariantem w XII—XIV w. pojawiły się żaglowce handlowe włoskich republik miejskich. Ogólną nazwą dla włoskich statków żaglowych tego okresu była nawa, wyprowadzona z łacińskiego słowa nawis, to znaczy statek. Nawy były budowane głównie przez Wenecję i Genuę. Te republiki kupieckie przejęły nie tylko handel między Lewantem i Europą, ale również transport morskich wypraw krzyżowych. Dla tych celów niezbędne były większe statki handlowe, które byłyby w stanie pomieścić dużą ilość pasażerów, towarów, takich jak broń i inne zapasy.

Ich gabaryty zbliżone były do wymiarów rzymskich statków handlowych. Były to więc szerokie, pękate statki, o dużym zanurzeniu, z wysokimi burtami. Przy zanurzeniu dochodzą-cym nawet do 6 m, wolna burta na śródokręciu wynosiła 4 m, a na dziobie i rufie, gdzie znajdowały się wysokie i szerokie nadbudówki pokładowe, tak zwane kasztele, burty były wyższe o dalsze 3-4 m. Z tego powodu nawy mogły mieć trzy pokłady, z czego dwa przez całą długość okrętu, zaś kasztel rufowy miał jeszcze dwa, a kasztel dziobowy jedno piętro. Długość tych statków wynosiła około 30 m, szerokość dochodziła do 12 m a nośność do 500 t.

Nawy były statkami ciężkimi. Zdarzały się przypadki, że podczas brasowania żagli, przy zmianie wiatru, wszyscy pasażerowie musieli przejść na jedną burtę, by statek się nie przewrócił. Głównym zadaniem naw nie było jednak uzyskanie jak największej prędkości lub zwrotności, a przewóz dużej ilości towarów. Były to więc żaglowce z jednym, dwoma lub trzema masztami i wielkimi żaglami łacińskimi, podwieszonymi na ukośnych rejach. Później na nawach były stosowane żagle rejowe, bowiem na wielkich statkach żagle łacińskie nie zdawały egzaminu. Pierwsze nawy miały jeszcze wiosła sterowe, wkrótce jednak zastąpione sterem zawiasowym, który był powszechnie stosowany na północnoeuropejskich kogach, przewożących krzyżowców i pielgrzymów do Ziemi Świętej.

Charakterystycznym elementem naw był wysoki dziób, wzmocniony poprzeczną belką, zaś gładkie poszycie też było wzmocnione przez zewnętrzne wręgi i wzdłużniki. Nawy były budowane w kilku wersjach. Buzzo  był to pękaty statek z grotmasztem i żaglem rejowym pośrodku statku, a także mniejszym, tylnym masztem z żaglem łacińskim. Usciere był natomiast przeznaczony do przewozu 100-200 koni ładowanych przez rufową furtę ładunkową. Cocca miała w XIV w. tylko jeden maszt z żaglem łacińskim, zaś w XVI w. miała już cztery maszty.

spacer

Odpowiedz