38. Angielski Roundship

CCF20141111_00053

 

Po bitwie pod Hastings statek normandzki a po nim również nef stały się podstawą statku używanego na wyspach brytyjskich w XIII i XIV w. Był to angielski statek handlowy o charakterystycznych, pękatych kształtach, tak zwany roundship z poszyciem klinkierowym, wysoki-mi burtami oraz wysoką dziobnicą i tylnicą. Ze względu na małe zanurzenie statek miał zastosowanie jedynie do krótkich rejsów przybrzeżnych w rejonie wysp brytyjskich i po większych rzekach. W ten sposób odróżniał się od nefu, który żeglował na dłuższych trasach np. z Bordeaux do Hamburga.

Tak samo jak wszystkie północnoeuropejskie statki tego okresu, roundship był przystosowany do celów wojennych. Na dziobie i rufie znajdowały się tymczasowe lub trwałe pomosty bojowe a na wierzchołku masztu — bocianie gniazdo. Do napędu pierwotnie służyły wiosła, a później tylko żagiel rejowy, podnoszony na jednym maszcie, znajdującym się na śródokręciu. Interesującym faktem jest, że chociaż angielski roundship służył tylko do żeglugi przybrzeżnej, na tym typie statku został zastosowany nowy element, a mianowicie ster zawiasowy, który miał wielkie znaczenie przede wszystkim dla statków żeglujących na pełnym morzu. Nieznana jest geneza powstania tego steru, który umożliwił dłuższe rejsy również na większych, falach. Według niektórych przypuszczeń ster zawiasowy mógł powstać na wyspach fryzyjskich, gdzie stosowany był w XIII w. na miejscowych hoggach. Jego  wyobrażenie znalezione zostało na malowidle ściennym z XIII w. odkrytym w kościele w Fide na szwedzkiej wyspie Gotlandia, oraz na pieczęci miejskiej Elbląga.

Pierwszy ślad tego steru z roku 1180 znajduje się na chrzcielnicy w katedrze Winchester, siedzibie ówczesnego króla angielskiego — Alfreda Wielkiego. Z reliefu jednak jasno nie wynika, czy rufa statku była ścięta czy miała taki sam kształt jak dziób. Pieczęcie miejskie Dunwich, Hastings, Sandwich, Hythe i innych angielskich miast są jedynymi pamiątkami po angielskich statkach z okresu od 1066 r. do końca XIV w. Angielski roundship będący poprzednikiem kogi hanzeatyckiej był nazywany kogą angielską. Był jednak o wiele gorszym statkiem niż koga, dla której w żadnym przypadku nie stanowił konkurencji.

 

spacer

Odpowiedz