26. Hinduskie statki Doni i Battela

CCF20141111_00039

 

Doni jest nazwą żaglowców, które powstały ponad tysiąc lat temu na wschodnim wybrzeżu półwyspu Indyjskiego, gdzie również dzisiaj można trafić na starsze i nowsze typy tych statków. Starsze typy doni nie mają pokładu i dlatego wytrzymałość kadłuba w prze-kroju poprzecznym jest zabezpieczona przez poprzeczne belki, których końce wystają za poszycie. Na nowszych doni belki pokładowe są zastąpione przez pokład ciągły. Różnice są również w takielunku: starsze doni posiadały na grotmaszcie i małym bezanmaszcie żagle lugrowe, natomiast w konstrukcjach nowszych doni zamiast bezan-masztu jest fokmaszt, a na obydwu są żagle łacińskie.

Model takiego statku znajduje się w muzeum morskim w Paryżu. Jest interesujące, że na malajskim i indonezyjskim prau stosowane było tylko wiosło sterowe, zaś na doni — jeżeli nie były wyposażone w pływaki boczne — wprowadzono już ster zawiasowy. Rozróżniamy kilka typów doni. Yahtra doni jest małym bezpokładowym żaglowcem o nośności do 50 t, używanym na wybrzeżach Cejlonu. Na statku stosowany jest boczny pływak jak na żaglowcach polinezyjskich i dlatego rufa statku jest taka sama jak dziób. Kadłub żaglowca jest zszyty linami z włókien drzew kokosowych a ładunek jest chroniony daszkiem z liści palmowych.

W środku statku znajduje się maszt z żaglem lugrowym, uzupełniony mniejszym żaglem na rufie, który jest podwieszony na rozprzy, wychodzącej od pięty masztu. Rozprza więc w tym wypadku spełnia rolę tylnego masztu. Nad bukszprytem, który można zdejmować, znajduje się sztaksel. Większe statki, znane jako kalla doni, kursujące między Cejlonem a Indiami, mają dwa maszty oraz bukszpryt, który spełnia funkcję trzeciego masztu. Są to również otwarte statki, ale bez pływaka, który jest zastąpiony przez belki poprzeczne, wystające poza burty. Na zachodnim wybrzeżu półwyspu Indyjskiego jeszcze dzisiaj można spotkać inne żaglowce starszego typu, nazywane battelami. Starsze battele są statkami bezpokładowymi, natomiast nowsze posiadają już pokład.

Na dwóch do przodu pochylonych masztach, na ukośnych rejach znajdują się żagle arabskie, a nad podwyższonym dziobem jest zamocowany sztaksel. Nie są one wyposażone w pływak, bowiem na statkach tych są bardziej widoczne wpływy arabskie niż polinezyjskie, co znalazło odzwierciedlenie w kształcie dziobu i rufy. Model indyjskiej battely znajduje się w muzeum nauki w Londynie.

spacer

Odpowiedz