numer_20171028_0034(0)

Jhelum, 1849

Jedyny zachowany (choć tylko częściowo) brytyjski żaglowiec handlowy tego typu, „który zasługuje na sławę, ponieważ jest zwyczajny”. „Jhelum” został zbudowany przez firmę Joseph Steel & Son w Liverpoolu w 1849 roku i przeznaczony do handlu pomiędzy Indiami i Anglią, zgodnie ze swoją nazwą, będącą zarazem nazwą dopływu rzeki Indus i miejscem bitwy wojsk angielskich z siłami hinduskimi, jaka miała miejsce rok przed jego zwodo-waniem.

Statek został zbudowany jako trzymasztowy żaglowiec o bardzo konserwatywnym kształcie kadłuba, przypominającym statki XVII-wieczne, ale z użyciem nowoczesnej techniki konstrukcyjnej, obejmującej zastosowanie żelaznych okuć dla wzmocnienia kadłuba. Bardzo niedługo po skonstruowaniu „Jheluma” zaczęto budować kadłuby żelazne.

Budowniczy statku, Joseph Steel, był zarazem jego właścicielem. „Jhelum” odbył tylko jeden rejs handlowy pomiędzy Anglią i Indiami, a potem został skierowany na linię połu-dniowoamerykańską, gdzie na początek przewiózł towary handlowe do Ameryki Południowej i wrócił z ładunkiem surowca do produkcji nawozu w postaci guana (ptasich od-chodów). Był to pierwszy z jego 13 rejsów handlowych do Chile, Ekwadoru i Peru, zanim Steel sprzedał swoje udziały w 1863 roku.

W swojej oryginalnej postaci „Jhelum” był raczej żaglowcem pełnorejowym niż barkiem i niósł żagle rejowe na bezanmaszcie.

Warto zauważyć, że europejskim portem docelowym „Jheluma” był zawsze Liverpool, chociaż statek odwiedził raz Hamburg i Baltimore. Średni czas podróży „Jheluma” z Ameryki Południowej do Anglii wynosił 100-110 dni. Przebudowany na bark z ożaglowaniem rejowym w 1858 roku, prawdopodobnie w celu zmniejszenia załogi potrzebnej do jego obsługi i obniżenia kosztów eksploatacji, „Jhelum” został sprzedany w 1863 roku i trafił w ręce konsorcjum, którego udziałowcami byli m.in. John Widdicombe i Charles Bell.

Konsorcjum wykorzystywało statek do tych samych podróży handlowych pomiędzy Anglią i Ameryką Południową, chociaż w drodze do Ameryki statek przewoził głównie węgiel. 18 sierpnia 1870 roku, po opłynięciu przylądka Horn w szczególnie trudnych warunkach, kapitan Beaglehole doprowadził statek do Falklandów w bardzo złym stanie. Kadłub przeciekał w wielu miejscach, co prawdopodobnie było wynikiem działania pampero (lokalnego, gwałtownego szkwału na wodach Ameryki Południowej). Ładunek guana został zamoczony i naruszony.

Cierpiąca na różnego rodzaju choroby załoga, w której nie brakowało też malkontentów, odmówiła dalszej żeglugi, a we wrześniu tego samego roku oględziny komisji rządowej wykazały, że statek w ogóle nie jest zdolny do żeglugi. W tym czasie Beaglehole wymieniał załogę dwukrotnie i zameldował, że jej ostateczny skład zawierał dwóch „najbardziej bezużytecznych i niekompetentnych marynarzy, nadających się wyłącznie do pełnienia roli majtków, chociaż na taką też nie zasługują”.

Statek został porzucony w Stanley przez swoich właścicieli, którzy zbankrutowali, i został w końcu przekazany J. M. Dean & Company. Zanim jednak do tego doszło, Beaglehole i bosman spędzili na pokładzie prawie dziewięć miesięcy, zanim znaleźli transport do domu w postaci MIS „Charybdis”, który wypłynął z Falklandów 27 maja 1871 roku. „Jhelum” był początkowo wykorzystywany jako pływający magazyn wełny, podobnie jak wiele innych statków porzuconych w Stanicy, potem jednak został przedziurawiony, zatopiony i służył za pomost i powierzchnię roboczą. Pozostałości „Jheluma” są wciąż widoczne, chociaż szybko ulegają rozkładowi. Zostały skatalogowane i zakonserwowane, na ile to było możliwe, przez Muzeum Morskie w Merseyside.

Typ – trzymasztowy żaglowiec, później bark
Wyporność – 428 BRT
długość – 37,5 m
szerokość – 8,3 m
zanurzenie – 5,5 m
Prędkość – nieznana
Uzbrojenie – brak
Załoga – 14-21 osób

spacer

Odpowiedz