numer_20180806_0006

Statki o dziwnym napędzie

 

Wiek dziewiętnasty przyniósł nie tylko szereg niezwykłych pomysłów w dziedzinie ulepszania kształtu kadłuba statków, lecz również wiele, mniej lub więcej realnych, sposobów usprawnienia ich napędu. O ile napęd wiosłowy, a później żaglowy nie dawał zbyt wielu możliwości nowatorskich, o tyle pojawienie się silnika parowego, o znacznie większej mocy i sprawności, rozpaliło wyobraźnię konstruktorów.

numer_20180806_0004(0)

Poza rozpowszechnieniem się ożaglowania skośnego i różnymi jego kombinacjami z ożaglowaniem rejowym, poprzecznym, niezbyt wiele zmieniło się w ciągu całych wieków. Po wynalezieniu i udoskonaleniu maszyny parowej i zastosowaniu nowych pędników kół łopatkowych i śruby konstruktorzy statków i okrętów poczęli opracowywać coraz to nowe i coraz bardziej oryginalne projekty. Sukcesy, jakie odnosiły na całym świecie koleje żelazne parowe omnibusy, urzekły wynalazców. Tak powstały przedziwne statki, mające się toczyć po falach na walcach, kołach czy kulach.

numer_20180806_0008(0)

Wszystkie one jednak nie zdały egzaminu: pozostały na papierze lub w najlepszym przypadku jako mniej lub więcej nieudane prototypy. Podobnie zresztą stało się z różnymi pomysłami „morskich korkociągów” czy tez ślimakowatych śrub chociaż te ostatnie wróciły do swych praw po wielu latach. Równolegle natomiast napęd żaglowy począł bronić się przed inwazją maszyny parowej; próbowano wykorzystać siłę wiatru w urządzeniach mniej skomplikowanych niż żagle z ich plątaniną lin i ogromnym omasztowaniem.

numer_20180806_0010(0)

Narodziły się statki z rotorami — wysokimi wirującymi rurami zamiast masztów — chociaż również one przegrały walkę z maszyną parową i silnikiem spalinowym. Wiele wspomnianych projektów oryginalnego pędnika pociągało za sobą również zmianę kształtu kadłuba i całego statku. Powstawały dzięki temu jeszcze dziwniejsze konstrukcje niż poprzednio opisane.

numer_20180807_0004(0)

Nieraz zresztą w tej wzajemnej zależności kształtu i napędu kryły się tragedie wynalazców: albo silnik lub pędnik nie dorastał do rewolucyjnej konstrukcji samego statku bądź przeciwnie poprawnie skonstruowany mechanizm napędowy okazywał się nieprzydatny wobec braku walorów nawigacyjnych oryginalnych „morskich budowli”.

spacer

Odpowiedz