Szkuner „Zawisza Czarny” to drugi w historii polskiego żeglarstwa statek o tej nazwie. Pierwszy, solidny drewniany jacht, w czasie II wojny światowej został zawłaszczony przez Niemców, a po 1943 roku do czasu odnalezienia i sprowadzenia do Polski (w 1949 r.) niszczał.
Do remontu nigdy nie doszło, ponieważ zniszczony żaglowiec został zatopiony na wodach Zatoki Puckiej. Dziś wrak służy nurkom do nauki. Współczesny „Zawisza” powstał z przebudowanego w latach 1950-1952 kutra „Cietrzew”. Po kolejnych usprawnieniach w latach 1960-1961 i 1965-1966, a także przebudowie wnętrza i wymianie części instalacji w 1980 roku statek do dziś pływa i służy idei morskiego wychowania młodzieży.
Jest to flagowa jednostka Związku Harcerstwa Polskiego. „Zawisza Czarny” operuje obecnie głównie na wodach europejskich. W jego historii szczególnie zapisał się udział w Operacji Żagiel w 1984 roku na Wielkich Jeziorach w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych Ameryki. W okolicy Bermudów w czasie gwałtownego sztormu załoga „Zawiszy” uratowała ośmiu rozbitków z angielskiego żaglowca „Marques”, który zatonął wskutek gwałtownego szkwału.
Za ten bohaterski, prawdziwie żeglarski czyn załodze przyznano nagrodę Fair Play Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. W latach 1989-1990 żaglowiec opłynął kulę ziemską, a dwa lata później brał udział w obchodach 500. rocznicy odkrycia Ameryki Columbus’92. Od kilku lat na pokładzie „Zawiszy Czarnego” organizowane są rejsy dla osób niewidomych i słabo widzących pod hasłem „Zobaczyć Morze”. „Zawisza Czarny” to symbol tradycji polskiego żeglarstwa i kształcenia młodzieży na morzu, o czym najlepiej świadczy popularna szanta Pod żaglami „Zawiszy”.
DANE TECHNICZNE
Typ ożaglowania: szkuner sztakslowy
Powierzchnia ożaglowania: 625 m2
Długość: 42,7 m
Materiał kadłuba: stal
Port macierzysty: Gdynia, Polska