numer_20171028_0058(0)

USS Constitution, 1812

 

Typ: trzymasztowa ciężka fregata

Wyporność: 2200 ton

Wymiary: długość całkowita 62,2 m

długość po pokładzie działowym 53,3 m

szerokość 13,25 m

zanurzenie 6,9 m

głębokość ładowni 4,3 m

Prędkość: nieznana

Uzbrojenie: 32 działa 24-funtowe, 20 dział 32-funtowych i dwa działa 24-funtowe

Załoga: 450 osób

USS „Constitution” była jedną z „sześciu pierwszych fregat” Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych (wraz z USS „United States”, „President”, „Chesapeake”, „Constellation” i „Congress”) wyznaczonych przez Kongres do nowego zadania zwalczania piratów berberyjskich na Morzu Śródziemnym. Okręt został zaprojektowany przez Joshuę Humphreysa, Josiaha Foksa i Williama Doughty’ego, a zbudowany w Bostonie, Massachusetts, w stoczni Edmunda Hartta. Zwodowano go 21 października 1797 roku. Wszystkie wymienione fregaty były szybkimi, solidnie zbudowanymi żaglowcami.

„United States”, „Constitution” i „President” klasyfikowano jako fregaty 44-działowe, chociaż w rzeczywistości wyposażone były w 30 24-funtowych i 20 lub 22 12-funtowych długich dział, w późniejszym okresie zastąpionych 42-funtowymi carronadarni o krótszym zasięgu.

„Constellation”, „ Chesapeake” i „Congress” były nieco niniejsze i klasyfikowane jako fregaty 38-działowe z 28 długimi działami i 18/20 carronadami. Zanim ukończono budowę „Constitution”, nastał tymczasowy pokój z państwami berberyjskimi, zatem fregatę skie-rowano do czynnej służby w trwającym konflikcie z Francją (1789-1800), podczas której zdobyła wiele mniejszych statków, w tym korsarskich. Po powrocie do bazy marynarki w Charlestown w 1801 roku została skierowana do rezerwy (zdemontowane działa, maszty, reje i olinowanie przechowywane były na lądzie).

Ale wkrótce USA znów popadły w konflikt z Algierią, Marokiem, Tripolisem i Tunezją i w 1803 roku „Constitution” została wysłana na Morze śródziemne, jako okręt flagowy Śródziemnomorskiej Eskadry komodora Edwarda Preble. Władcy Algierii i Tunezji w końcu zostali zmuszeni do podpisania umowy zwalniającej statki amerykańskie z płacenia „haraczu”. W 1809 roku, po remoncie w Nowym Jorku, „Constitution” dołączyła do Eskadry Północnoatlantyckiej komodora Johna Rodgersa, a jej kapitanem został Issac Hull. Z chwilą wybuchu wojny 1812 roku przeciwko Anglii (1812-1815), „Constitution” została 5 lipca skierowana do patrolowania wód przybrzeżnych New Jersey.

Tam 17 lipca dostrzeżono okręty, które początkowo wzięto za należące do Eskadry Północnoatlantyckiej, a którymi w rzeczywistości były HMS „Africa” (64 działa) i fregaty: HMS „Shannon” (38), HMS „Guerriere” (38), HMS „Belvedira” (36) i HMS „Aeolus” (32) oraz niedawno przejęty przez Brytyjczyków bryg US „Nautilus” (12) pod dowództwem kapitana sir Philipa Broke’a. Przy bardzo słabym wietrze rozpoczął się trwający 66 godzin pościg. „Constitution” utrzymywała kontakt z przeciwnikiem cały czas pozostając poza zasięgiem jego ognia dzięki przeciąganiu statku za pomocą wywiezionej kotwicy, holowaniu za pomocą szalup ratunkowych i w końcu, kiedy wiatr się wzmógł, jak później określił Broke: „pierwszorzędnej żegludze”.

19 sierpnia „Constitution” znajdowała się w pobliżu Wielkich Płycizn u wybrzeży Nowej Fundlandii, gdzie ponownie napotkała „Guerriere”, pod dowództwem kapitana Jamesa Dacresa. Dacres niedawno wystosował na ręce Rodgersa zaproszenie dla „fregaty Stanów Zjednoczonych, USS „President” lub jakiejkolwiek innej fregaty amerykańskiej równej tamtej siłą, w celu odbycia kilkuminutowej rozmowy. „Guerriere” o godzinie 17.00 otworzył ogień z dużej odległości, zaś „Constitution” powoli zmniejszała dzielącą oba okręty odległość i dopiero gdy znalazły się blisko siebie, o godzinie 18.05 wypaliła z dział.

W tym starciu zwyciężyła umiejętnie wykorzystana większa siła ognia amerykańskiej fregaty i niecałe 25 minut później „Guerriere” został pozbawiony masztów i doszczętnie pobity. Na „Constitution” zginęło siedmiu marynarzy, a siedmiu innych zostało rannych, podczas gdy straty na „Guerriere” wynosiły 78 zabitych i rannych, a sam okręt został tak poważnie uszkodzony, że następnego dnia Hull nakazał wysadzić go w powietrze.

To właśnie podczas tej bitwy „Constitution” zyskała swoje przezwisko „Old Ironsides”, kiedy brytyjska kula armatnia nie zdołała przebić jej kadłuba. Konieczność zajęcia się sprawami rodzinnymi zmusiła Hulla do opuszczenia „Constitution” i dowództwo przejął kapitan William Bainbridge. 29 grudnia 1812 roku, w drodze na spotkanie z fregatą USS „Essex” i slupem wojennym USS „Hornet” na południowym Pacyfiku, „Constitution” spotkała u wybrzeży Bra-zylii fregatę brytyjską HMS „Java” (38 dział), pod dowództwem kapitana Henry’ego Lamberta. Chociaż początkowo brytyjski okręt wojenny miał przewagę w bitwie, która rozpoczęła się wczesnym popołudniem, cięższe działa i doskonałe wyszkolenie kanonierów amerykańskiej fregaty szybko dały jej przewagę i o 17.25 „Constitution” zamieniła „Jawę” w pozbawiony masztów wrak, zabijając 124 członków załogi, w tym kapitana Lamberta. Na „Constitution” były tylko 34 ofiary (chociaż Brytyjczycy twierdzili, że aż 52). Podobnie jak wcześniej „Guerriere”, „Java” została tak uszkodzona, że wysadzono ją w powietrze. Jednak „Constitution” również ucierpiała w starciu i Bainbridge postanowił przerwać podróż.

” Constitution” pozostawała w Bostonie do grudnia 1814 roku kiedy to prześlizgnęła się przez blokadę brytyjską. Tydzień po zakończeniu wojny, o czym oceaniczni kombatanci nie wiedzieli, 20 lutego 1815 roku amerykańska fregata rozpoczęła bitwę z dwoma brytyjskimi okrętami: fregatą HMS „Cyane” (32 działa) i HMS „Leyant” u wybrzeży Madery, zmuszając obydwa do poddania się.

„Leyant” został odbity przez Brytyjczyków na początku marca. „Constitution” wpłynęła do Nowego Jorku 15 maja opromieniona sławą najdzielniejszego okrętu Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych. 44-działowe nominalnie fregaty amery-kańskiej marynarki, które w rzeczywistości uzbrojone były w 56-60 dział, były jednostkami ogromnie silnymi pod względem bojowym i konstrukcyjnym.

Okręty te budziły respekt i często uważano je za równe okrętom czwartej klasy. Instrukcje bojowe Królewskiej Marynarki Wojennej zakazywały fregatom brytyjskim, z których większość uzbrojona była w 32 działa, angażowania się w walkę z fregatami amerykańskimi, jeśli nie miały przewagi liczebnej przynajmniej 2:1.

„Constitution” powróciła do służby w 1821 roku i działała na obszarze Morza Śródziemnego do 1828 roku. Dwa lata później sprzeciw opinii publicznej uratował ją przed złomowaniem. Okręt został odremontowany i ponownie powrócił do służby w 1835 roku, po czym służył jeszcze w Eskadrze Krajowej i Śródziemnomorskiej na północnym Pacyfiku, ponadto odbył 29-miesięczną podróż dookoła świata, zakończoną w 1846 roku.

Podczas wojny domowej (1861-1865) i potem, do 1881 roku, „Constitution” była okrętem szkoleniowym marynarki wojennej. W roku 1870 przeszła remont. Potem wyznaczono jej rolę koszar dla rekrutów z New Hampshire. W 1897 roku przeholowano ją do Bostonu na konserwację. W latach 1931-1934 odbyła podróż dobrej woli, podczas której doholowana została do 76 portów wzdłuż wybrzeży Atlantyku, Zatoki Meksykańskiej i Pacyfiku. Obecnie USS „Constitution” pełni funkcję muzeum i jest najstarszym okrętem wojennym znajdującym się na wodzie. HMS „Victory” jest wprawdzie starszy, ale stoi w suchym doku.

 

spacer

Odpowiedz