18. Szebeka, Feluka

CCF20141111_00031

Szebeka była obok galery najbardziej typowym żaglowcem Morza Śródziemnego w XVII i XVIII w. Do tej pory nie udało się stwierdzić kiedy i gdzie powstała. Mogła powstać wprost z dromony, na wzór której miała wysokie burty i małe zanurzenie, ale jej wariant późniejszy wskazuje raczej na pochodzenie od galeoty, do której szebeka była podobna pod względem zewnętrznego ukształtowania nadburcia, bądź falszburty. Na szebece pojawiły się również elementy świadczące o wpływach arabskich, jak ghanji i to szczególnie w postaci długiej ściętej rufy a także w kształcie kadłuba.

Pierwotnie szebeka posiadała 30-40 wioseł, które były jednak używane tylko przy braku wiatru, później ilość wioseł zmniejszyła się do jednej trzeciej. Głównym napędem szebeki były trzy żagle łacińskie, podnoszone na trzech masztach. Przedni maszt pochylony był do przodu, zaś ostatni, najmniejszy, nachylony do tyłu. Nad bukszprytem podnoszony był wielki sztaksel. Szebeka była szybkim i zwrotnym statkiem uzbrojonym w dostateczną ilość dział, nadawała się głównie do walki na płytkich wodach. Ze względu na swoje cechy statek ten był bardzo przydatny dla piratów. Najbardziej obawiano się szebek piratów algierskich i marokańskich. Szebeka algierska miała długość 39 m, szerokość 7,5 m a zanurzenie 2,7 m. Na każdej burcie znajdowało się osiem 6-funtowych falkonetów, na rufie cztery 12-funtowe a na nadburciu osiem 3-funtowych falkonetów, co dawało razem 28 dział. W XVIII w. szebeka pojawiła się również we flocie hiszpańskiej i francuskiej.

Model szebeki francuskiej znajduje się w muzeum morskim w Paryżu, a model statku algierskiego jest wystawiony w Muzeum Nauki w Londynie. W XVIII w. W wyniku kombinacji szebeki z fregatą powstała polacca. Był to statek wojenny i handlowy z kombinowanym kształtem kadłuba i ożaglowania. Przednia część kadłuba pochodziła z szebeki, natomiast tylna miała taki sam kształt jak fregata. Na pochylonym przednim maszcie był wielki żagiel łaciński, na grotmaszcie znajdowały się dwa-trzy żagle rejowe a na tylnym maszcie żagiel łaciński i rejowy. Feluka była właściwie małą szebeką z dwoma masztami. Był to bardzo szybki i zwrotny statek. Mimo, że miał 6-8 dział małego kalibru, jego zanurzenie wynosiło tylko 1 m. Feluka miała niskie burty i wąski kadłub, dzięki temu kiedy rozpoczęła się epoka okrętów liniowych, niektóre z nich miały na pokładzie małą felukę, która służyła do celów łączności. W Hiszpanii feluki używane są do dzisiaj jako statki handlowe do żeglugi przybrzeżnej.

spacer

Odpowiedz